Wat die vissers van de Goeree-2 uit Stellendam niet allemaal ophalen met hun netten. Het is nacht, ze doen de derde trek, ze opereren in het zuidoostelijke deel van de Noordzee, net boven de Wadden, ook wel bekend als de Duitse Bocht.

En dan bolt in die netten iets op tussen de tong en schol, de krabben, de zeesterren en bruinwierstokken. Het gebruikelijke gemompel van de matrozen verstomt abrupt. Ongeloof. Verbijstering. Het blijkt een menselijk hoofd, het hoofd van een jonge vrouw. Even later treffen ze ook nog een voet aan. De gelovige vissers slaan snel een kruisje.

Welkom in De loods, episode 4 van de reeks rond inspecteur Liewe Cupido, inmiddels bekend als de veelgelezen (en geroemde) Waddenthrillers. Dit deel had ook Het spookschip kunnen heten, maar dat was misschien net een tikkeltje té gothic voor auteur Mathijs Deen (1962).

Toch komt die omschrijving aardig in de buurt als we de gangen volgen van de populatie op het Amerikaanse onderzoeksschip rv Anthropocene, dat van Groenland onderweg is naar Kiel.

Aan boord heerst onderlinge onmin bij de wetenschappers, en het mikpunt betreft glacioloog Iona Grimstedt-Trauber. Ze is klimaathistoricus en schrijft lijvige rapporten voor de Verenigde Naties over klimaatverandering. Rapporten waar je niet vrolijk van wordt, en zijzelf ook niet, trouwens.

Tijdens een missie op Groenland is zij mentaal onwel geworden en heeft ze zich via IJsland aan boord van de Anthropocene gemeld, waar haar man Torsten eerste stuurman is. Een paar nachten later (spookschip!) is ze plotseling verdwenen. Iona zou toch niet overboord gesprongen zijn?

Het zit - thrillers zo eigen - allemaal anders, maar dan lopen we op de zaken vooruit.

Wel grappig overigens, hoe de zwijgzame detective Liewe Cupido in de verhalen steeds later zijn entree maakt. Dit keer pas op pagina 76, dat was in de vorige aflevering De redder nog pagina 46. Voor de vaste schare lezers (inmiddels werden vijftigduizend exemplaren verkocht) is het een soort running gag: vervolgens zet hij uiteraard de situatie volledig naar zijn hand. Dat doet hij dan met bijna-cruyffiaanse wijsheden als: 'Je vindt niet alleen wat er is, maar ook wat er ontbreekt.'

Stijlvast, die rechercheur Cupido, net als auteur Mathijs Deen. Elke aflevering van zijn serie kent een nieuwe zaak, maar de vier delen bij elkaar hebben een overkoepelende spanningsboog, met zijn getroebleerde familiegeschiedenis. Vader Jan Cupido verdronk jaren geleden onder mysterieuze omstandigheden op zee, Liewe tobt daar nog steeds mee, en dit keer leren we meer over zijn Duitse moeder Anna Uelson en zijn jongere zus Paula, met wie hij al tijden geen contact meer heeft gehad.

Even bestond de indruk, althans bij mij, dat het een trilogie zou worden, maar deel 4, De loods, bevestigt dat Liewe Cupido nog wel even meekan. Het wachten is nu op de tv-reeks waarvan al geruime tijd sprake is. Toen vorig jaar deel 1, De Hollander, in de Volkskrant Leesclub werd behandeld, spraken de leden zich uit voor Fedja van Huêt in de hoofdrol. Dat zou ook wel iets zijn om naar uit te kijken, ja.

Een spannende detectiveroman over een zoektocht naar een vermiste klimaatwetenschapper. Tijdens een gezamenlijke oefening van van Nederlandse, Duitse en Deense grenswachten bij het Duitse eiland Helgoland ontvangt men een noodoproep van een Amerikaans onderzoeksschip dat op weg is naar Kiel. Een klimaatonderzoeker aan boord is vermist en na een vergeefse zoektocht door reddingsdiensten en de kustwacht, komt de jonge rechercheur Xander Rimbach van de Bundespolizei See aan boord voor ondervragingen. Hij vermoed dat de depressieve vrouw overboord is gesprongen, maar het onderzoek krijgt een nieuwe wending wanneer Rimbachs collega, Liewe Cupido, een bericht ontvangt van de loods die het schip de Elbe op heeft begeleid. In nuchtere, toegankelijke stijl geschreven. Met kaarten. Mathijs Deen (Hengelo, 1962) is een Nederlandse schrijver en radiomaker. Hij schreef eerder de Waddenthrillers 'De Hollander’,* 'De duiker’** en ‘De redder’.*** Zijn werk werd genomineerd voor de AKO Literatuurprijs en de Libris Literatuur Prijs en wordt in verschillende landen uitgegeven.

Fans van Liewe Cupido moeten even geduld hebben met De loods. Want deze eigengereide, zwijgzame politierechercheur begint zich pas vanaf pagina 100 met de zaak te bemoeien. Een van de opvarenden van een Amerikaans onderzoeksschip wordt vermist op volle zee. Een klimaathistoricus, een vrouwelijke wetenschapper die onderzoek deed naar het smeltende ijs op Groenland.

De loods is de vierde Waddenthriller van gevierd auteur Mathijs Deen. Voor zij-instromers − lezers die niet alle delen hebben gelezen − zijn de eerste hoofdstukken best pittig. Veel personages, sprongen in de tijd, plaatsnamen, technische details over de schepen, harpsluitingen met moerbouten, zeecontainers, oceaanstromen. Maar ook schitterende natuurbeschrijvingen: 'Het zonlicht dat door de wolken heen breekt, verdonkert de zee en de golven lijken een kudde enorme, duistere beesten, met witte strepen schuim op hun rug onderweg naar de kust'. Ook zijn authentieke personages en hun onderlinge relaties beschrijft Deen trefzeker.

Volhouden dus, want De loods is de moeite waard. Het is een stoer, bonkig, actueel en bij vlagen geestig boek, waaruit de geur van kabeljauw opstijgt. Rechercheur Cupido beweegt zich in het spanningsveld tussen vissers en wetenschappers. Zelf tobt hij met de mysterieuze dood van zijn vader, die ook in dit boek niet helemaal wordt opgehelderd. Gelukkig maar. Op naar deel 5.